Landelijke kenmerken laagdrempelige steunpunten
Herstelacademies werken vanuit de visie Herstel en zelfregie. Belangrijke kenmerken zijn:
Cultuur
1. iedereen is welkom en in het bijzonder mensen met (ernstige/langdurige) psychische en/of sociaal-emotionele kwetsbaarheid (de EPA-doelgroep) en hun naasten;
2. de herstelacademie is gericht op leren, herstel en ontwikkeling, vanuit co-creatie, dit gaat verder dan alleen een luisterend oor en koffie;
3. zowel bezoekers/deelnemers als medewerkers hebben iets te halen én te brengen. Er is sprake van gezamenlijk eigenaarschap;
Resultaat
4. de ondersteuning krijgt vorm vanuit de behoeften van de mensen;
5. wij zien elkaar als mens, niet als cliënt of hulpverlener;
6. er is sprake van wederkerigheid en gelijkwaardigheid, op basis van wederzijds begrip, herkenning en erkenning;
7. er wordt gewerkt vanuit ‘wat past bij jou’, zonder stappenplannen of protocollen, hierbij wordt gewerkt vanuit principes van methodische zelfhulp;
Organisatie
8. in het steunpunt komt collectieve ervaringskennis samen;
9. ervaringsdeskundigen zijn in de lead (peer-support);
10. er is samenwerking met de formele en informele (keten)partners: sociaal domein (gemeente), huisartsen, zorgaanbieders en dergelijke. Zodat makkelijk afstemming kan plaatsvinden en mensen wanneer nodig kunnen worden gekoppeld aan de voor hen juiste personen of instanties.
Uitgangspunten voor de Herstelacademie in de Wijk Rotterdam
De uitgangspunten van de herstelacademie in de wijk zijn bepalend voor de toegankelijkheid, betekenis en effectiviteit voor Rotterdammers met een mentale kwetsbaarheid.
A. Mens centraal
De herstelacademie in de wijk gaat uit van de mens als uniek persoon, met eigen overtuigingen, wensen en talenten. Kernwaarde is de zelfregie, autonomie of zelfbepaling van mensen. Mensen gaan met elkaar om met respect voor de eigenheid van ieder mens en de eigen waarden en keuzes die daarbij horen. Mensen worden als uniek persoon met een krachtige én een kwetsbare kant benaderd, en niet vanuit hun kwetsbaarheid, beperking, diagnose of ontwrichtende ervaringen. Niet het aanbod staat centraal maar de mate waarin mensen zich gezien en geholpen voelen.
B. Open en laagdrempelig
De herstelacademie in de wijk heeft een open karakter: iedereen die zich aangesproken voelt kan terecht, zonder diagnose of registratie. De herstelacademie in de wijk zijn laagdrempelig en de sfeer is uitnodigend en veilig. Er is nadrukkelijke aandacht voor het uitnodigen van of uitnodigend zijn voor mensen met een mentale kwetsbaarheid. Hier vind je sociale, psychische, emotionele en lichamelijke veiligheid. Er is ruimte voor het laten zien van kwetsbaarheid en voor afwijkend gedrag.
c. Perspectief op hoop, herstel en mogelijkheden
Het leidende perspectief is dat van hoop, herstel en mogelijkheden. De aandacht wordt bewust gericht op wat er wél kan: talenten, kracht en mogelijkheden. Mensen ontwikkelen zich en leren continu, zowel door hun eigen grenzen te verleggen in activiteiten als door cursussen en trainingen. Ervaringskennis opgedaan door het verliezen én hervinden van veerkracht is een belangrijke bron van kracht. De herstelacademie in de wijk wil perspectief bieden door kansen te geven, uit te dagen en te werken met rolmodellen.
D. Wederkerigheid en bottom-up
Alle betrokkenen komen iets halen én brengen; het initiatief functioneert door én voor alle betrokkenen. Dit leidt tot een wederkerigheid in de onderlinge verhoudingen. Er is ruimte voor eigen verantwoordelijkheid en eigen initiatief. Activiteiten komen bottom-up tot stand vanuit de wensen, ideeën en behoeften van betrokkenen. Alle betrokkenen geven samen vorm aan het initiatief en zijn gelijkwaardig.
E. Ervaringsdeskundigheid
Ervaringsdeskundigheid vormt een belangrijke en onvervangbare krachtbron voor het maken van contact, het (weer) zien van perspectief en het durven zetten van nieuwe stappen. Er is altijd iemand in de buurt die een vergelijkbare stap heeft gezet, vergelijkbare hobbels is tegengekomen en heeft overwonnen.
F. Experimenteerruimte
Het is van belang om experimenteerruimte te creëren. Een vrijplaats voor eigen ontwikkeling. Niet de kaders staan centraal, maar de weg die leidt tot participatie en actief burgerschap. Fouten maken mag. Deze vrije ruimte moet behouden blijven, onafhankelijk van de financiers of de opdrachtgevers van de herstelacademie in de wijk. (MIND, 2023)